Historia Hufca Lubliniec

Alojzy Gajek urodził się dnia 29 maja 1911r. w Oleśnie Śląskim w wielodzietnej rodzinie szewca Szymona Gajka i Cecylii z domu Czaja (Alojzy miał jeszcze 8 rodzeństwa, 4 braci i 4 siostry). Naukę rozpoczął w 1917r. w oleskiej szkole ludowej. Trzy lata później - 9 letniemu Alojzemu zmarł ojciec. W roku czerwcu 1922r przeprowadził się wraz z mamą i rodzeństwem do Lublińca i od września kontynuował naukę w Szkole Powszechnej w Lublińcu.

 
Budynek Szkoły Powszechnej w Lublińcu, do której uczęszczał od 1922r. Alojzy Gajek

Rok później wstąpił do harcerstwa, do I MDH im. Tadeusza Kościuszki w Lublińcu. W czerwcu 1924r, jako jeden z pierwszych lublinieckich harcerzy, złożył przyrzeczenie harcerskie na ręce Wandy Jordanówny (ówczesnej komendantki Górnośląskiej Chorągwi Męskiej) na lublinieckim rynku.

Tego samego roku (w lipcu) jako jeden z pięciu harcerzy Hufca Lubliniec wziął udział w koloni harcerskiej w Czarnym Lesie, zorganizowanej przez Chorągiew Śląską, a prowadzonej przez dh Ludwika Wacławka, prawdopodobnie rok później brał udział w kolejnym obozie w Czarnym Lesie - tym razem drużyny katowickiej z Miejskiego Gimnazjum Matematyczno-Przyrodniczego, a którego komendantem był dh. Roman Koncki.

Gdy w 1925r. przy Szkole Powszechnej w Lublińcu powstała II MDH im. Adama Mickiewicza druh Gajek przeszedł do niej.

W 1925r. skończył szkołę powszechną i rozpoczął pracę jako uczeń biurowy u inspektora szkolnego Konrada Świerczka. Tego samego roku udało mu się zatrudnić w Magistracie, także w charakterze ucznia biurowego. Naukę zaś kontynuował w Szkole Przemysłowej (przez 3 lata). Jesienią 1928r. Gajek został mianowany pomocnikiem biurowym.

Gajek uczestniczy aktywnie w życiu Hufca Lublinieckiego, szczególnie od 1927r. kiedy to komendantem zostaje dh. Ludwik Klama.

Alojzy Gajek - drużynowy IV MDH, siedzi trzeci od lewej

Uczestniczy w licznych obozach, wycieczkach i wyprawach. Najpierw jako drużynowy II MDH im. Adama Mickiewicza, a następnie IV MDH im. księdza Damrota.

Wycieczka rowerowa do Krakowa (1930r)
druh Alojzy Gajek stoi pierwszy od prawej

Wyprawa rowerowa z Lublińca, przez Poznań do Gdańska (1930r)
druh Alojzy Gajek stoi trzeci od lewej, w pierwszym rzędzie
łącznie harcerze pokonają 1300 km.

Latem 1928r. bierze udział w kursie instruktorskim (od 29 lipca do 22 sierpnia) w Skoczowie. W 1929r. wyjeżdża wraz z reprezentacją Hufca na II Narodowy Zlot Harcerzy w Śródce k. Poznania. Szczególnie aktywnie spędzi lato w roku 1931. Odwiedzi wraz z ze swoimi harcerskimi przyjaciółmi: Jurę, Warszawę, Bucze i Zakopane.

Wycieczka krajoznawcza do Olsztyna i na Jurę (1931r)
druh Gajek siedzi drugi od lewej

Wycieczka krajoznawcza do Warszawy (1931r)
druh Alojzy Gajek stoi pierwszy od prawej strony

Poświęcenie Szkoły Instruktorskiej w Górkach Wielkich (1931r)
druh Gajek siedzi w górnym rzędzie,
czwarty od lewej strony

Obóz w Poroninie (1931r)
Druh Alojzy Gajek - siedzi drugi od prawej strony

Gdy z członków II i IV MDH zostaje powołana harcerska Drużyna PW (Przysposobienia Wojskowego), podlegająca miejscowej Komendzie PW - nie może w niej zabraknąć Gajka. W ramach tej drużyny uczestniczy w ćwiczeniach i zawodach sportowych, jak np.: w corocznym Święcie PW. Szczególnie dobrze wypada w konkurencjach biegowych.

Alojzy Gajek, pierwszy od prawej,
wśród świetnie zapowiadających się biegaczy drużyn PW,

We wrześniu 1931r. wraz z kolegami z drużyny, bierze udział kursie PW w Katowicach, który uprawniał go do skrócenia zasadniczej służby wojskowej o 3 miesiące.

 
Podczas zawodów PW, druh Gajek stoi pierwszy od lewej

W 1933r. gdy Hufiec otrzymuje Sztandar, Alojzy Gajek, wraz z druhami: Wojciechowskim i Gawronem, odbiera go z rąk Józefa Bielca, przedstawiciela Komendy Chorągwi Śląskiej. Tego roku Gajek zostaje uhonorowany Odznaką X-lecia służby harcerskiej (podobnie zresztą jak Stanisław Gawron).

 
Poczet sztandarowy, Gajek pierwszy od lewej,
podczas uroczystości 4 czerwca 1933r.

Od kwietnia 1933 do września 1934r. Alojzy Gajek odbywa powszechną służbę wojskową w 74 Górnośląskim Pułku Piechoty w Lublińcu, a następnie zostaje przeniesiony do rezerwy w stopniu kaprala.

Alojzy Gajek, drugi od prawej
w trakcie odbywania służby wojskowej,

Tuż potem, gdy powstaje w 1934r. Krąg Starszoharcerski, Gajek staje się jego członkiem, oczywiście aktywnie w nim działając.

 
Członkowie Kręgu Starszoharcerskiego,
druh Alojzy Gajek stoi w górnym rzędzie drugi lewej

W świetlicy Kręgu, która znajdowała się w byłej bursie,
podczas gry w szachy, Alojzy Gajek po prawej, po lewej Alfons Kapłonek

W 1935r wraz z harcerzami Hufca Lubliniec, uczestniczy w Jubileuszowym Zlocie Harcerstwa Polskiego w Spale.

Druh Alojzy Gajek, przed szałasem podczas Zlotu w Spale w 1935r.
Stoi drugi od prawej

W czerwcu 1936r. otrzymuje stopień podharcmistrza. 22 lipca tego samego roku - Alojzy Gajek żeni się w Częstochowie z Jadwigą z domu Żmuda.

Alojzy Gajek

Latem 1937r. Hufiec Knurów i Lubliniec organizują w Nowym Targu wspólny kurs drużynowych i zastępowych - komendę obu powierzono Alojzemu Gajkowi, zaś w listopadzie 1937r. Gajek zostaje mianowany komendantem Hufca ZHP Lubliniec. Funkcję tą pełni przez kolejny rok do października 1938r. a następnie ją przekazuje Stanisławowi Staniszowi (od którego zresztą w 1937r. przejmuje Hufiec).

Alojzy Gajek prowadzi lublinieckich harcerzy w czasie defilady

Gajek awansuje nie tylko w Hufcu, od kwietnia 1937r. jest urzędnikiem komunalnym miasta Lublińca w charakterze sekretarza.

Dzięki jego inicjatywie powstała w 1938r. przy Małym Seminarium Duchownym Ojców Oblatów w Lublińcu - VIII Męska Drużyna Harcerska im. Księdza Skorupki. Drużyną tą, wraz z druhem Henrykiem Gaczkiem, Gajek opiekował się aż do wybuchu wojny, prowadząc szkolenia w zakresie samarytanki. 

 
Przyrzeczenie harcerskie w Piłce harcerzy VIII MDH im. ks. Skorupki,
w obecności komendant Hufca Alojzego Gajka

W momencie wybuchu II wojny światowej został powołany do wojska i wraz z 74 Górnośląskim Pułkiem Piechoty odbył kompanie wrześniową. Czas okupacji spędził z rodziną w Zawierciu, gdzie pracował w fabryce chemicznej jako kasjer i księgowy, a później w fabryce szkła jako szef zakupu.

Po odzyskaniu niepodległości zamieszkał Kluczborku, gdzie organizował harcerstwo, pełniąc do stycznia 1948r. funkcję Komendanta Hufca Kluczbork.

Równocześnie do 1960r. pracował w Kluczborku w rożnych instytucjach spółdzielczych i państwowych na stanowisku głównego księgowego.

Wyjazd z harcerzy z Hufca Kluczbork do Szklarskiej Poręby, latem 1947r.
Alojzy Gajek - stoi trzeci od lewej strony

Na początku lat 60 przeniósł się do Wrocławia gdzie był zatrudniony w charakterze kierownika sekcji finansowo-budżetowej w Zarządzie Wojewódzkim Służby Zdrowia M.S.W. we Wrocławiu, a następnie jako główny księgowy w podległym ośrodku wczasowym w Szklarskiej Porębie.

 
Po latach, druh Alojzy Gajek odwiedził Bucze

Na początku lat 80-tych z Alojzym Gajkiem, skontaktował się listownie się Michał Mędlewski, druhowie znali się z okresu 1922-1925, kiedy to chodzili wspólnie do szkoły w Lublińcu i byli jednymi z pierwszych członków MDH im. Tadeusza Kościuszki. Wspomnienia druha Gajka  - pomogły Mędlewskiemu w napisaniu powieści "Tajemnica Czarnego Lasu", a Alojzy Gajek - stał się jednym z głównych postaci tej książki.

Kilka lat później z druhem Gajkiem skontaktował się ówczesny przewodniczący Komisji Historycznej Hufca Lubliniec druh Michał Sznapka. To był impuls dla druha Alojza by zacząć gromadzić i spisywać informacje o historii lublinieckiego Hufca. Niestety nigdy nie doczekał się komplementarnego opracowania. Zmarł w szpitalu we Wrocławiu 9 sierpnia 2012r. i został pochowany na Cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.

Tymczasem materiały zgromadzone przez Alojzego Gajka stały się podstawą pracy licencjackiej "Historia Hufca Lubliniec w latach 1920-1945" opracowanej przez pana Janusza Bulę. Stanowiły także zaczyn do rozpoczęcia pracy nad historią Hufca przeze mnie. Wielkim wsparciem były wspomnienia żony druha Gajka - pani Haliny Gajek i ich syna Marcina. Za co jestem im bardzo wdzięczny.

Opracowane na podstawie:
Wspomnienia - Alojzy i Marcin Gajek
Harcerstwo na terenie miasta Lublińca w latach 1920-1949 - Janusz Bula (2000)
Wiadomości Urzędowe. R. 11, 1933, nr 4
Archiwum Państwowe w Lublińcu

Zdjęcia:
Zbiory prywatne - Alojzy i Marcin Gajek
Zbiory prywatne - Eryk Słota
Zbiory prywatne - Ludwik Klama i Grażyna Klama - Morgała
Archiwum Hufca ZHP Lubliniec