Historia Hufca Lubliniec

Święto Narodowe Trzeciego Maja, święto obchodzone na pamiątkę uchwalenia pierwszej w Europie, a drugiej w świecie (po amerykańskiej) nowożytnej konstytucji, które to wydarzenie miało miejsce w Warszawie - 3 maja 1791r.

Święto to zostało uchwalone uchwałą Sejmu Ustawodawczego z 29 kwietnia 1919. Po II wojnie światowej obchodzono je do 1946, kiedy to władze komunistyczne zaprzestały i zabroniły publicznego świętowania, a próby manifestowania były często tłumione przez milicję. Jednak samo święto zostało oficjalne zniesione w 1951r. Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono w 1990 roku.

Święto Narodowe Trzeciego Maja o wybitnie patriotycznym charakterze należało i należy do jednych z najważniejszych świąt państwowych. Z jego okazji organizowane są inscenizacje historyczne, msze święte, uroczyste akademie, przemarsze wojskowe, pikniki rodzinne, a także biegi.

Uroczystości 3 Maja w Krakowie

W nocy z 2/3 maja 1921r. na Śląsku wybuchło III Powstanie Śląskie. Toteż od 1922r., tego dnia (3 maja), obchodzono równocześnie - rocznicę wybuchu III Powstania i wspominano powstańców śląskich, którzy wzięli w nim udział (często oddając życie) oraz świętowano kolejną rocznicę uchwalenia Konstutucji 3 Maja.

 III Powstanie Śląskie - obsługa karabinu maszynowego

Dla harcerzy naszego Hufca - Święto Narodowe Trzeciego Maja, było bardzo ważnym wydarzeniem w ich rocznym kalendarzu. W okresie przedwojennym zuchy, harcerze i harcerki, każdego roku uczestniczyły w obchodach tego święta. Najpierw na rynku odbywała się msza święta, 

3 maja 1930r, po nabożeństwie

a następnie, uczestniczyli w uroczystych defiladach.

Harcerze podczas defilady - 3 maja 1930r.

 
Zuchy oraz drużyna żeńska - 3 maja 1933r.

Męska Drużyna Harcerska - 3 maja 1933r.
prowadzi ją druh Alojzy Gajek

Reprezentacja Hufca Lubliniec - 3 maja 1933r.
prowadzi ją druh Stanisław Wojciechowski

Komendantka Żeńskiego Hufca - Irena Handkówna - 3 maja 1938r.

Przemarsz reprezentacji Hufca Lubliniec z okazji uroczystości 3 Maja w 1937r. (lub 1938r)

Jak wyglądały obchody tego święta w Lublińcu opisuje lokalna gazeta z maja 1937r. "W niedzielę wieczorem na ulicach miasta grała orkiestra wojskowa. Rynek zapełnił się tłumem, a z okien i balkonów trysnęły promienie sztucznych świateł. W ten sam wieczór odbyło się uroczyste zebranie Związku Powstańców Śląskich celem oddania pamięci dla tych którzy 16 lat temu podjęli walkę o wolność Śląska. Na zebranie przybył starosta dr Olszewski, który wygłosił okolicznościowe przemówienie. Następnie przemówił ks. major Szymała, p. Golaś. Potem wszyscy udali się na Rynek, aby wysłuchać historycznego rozkazu i przemówienia wojewody dr Grażyńskiego. Uroczystości 3 Maja rozpoczęły się nabożeństwem polowym na Rynku. Mszę świętą celebrował ks. proboszcz Dwucet, kazanie wygłosił ks. major Szymała. Udział w nim wzięli przedstawiciele władz administracyjnych i wojskowych, związki społeczne, młodzież oraz licznie zgromadzeni mieszkańcy miasta. W czasie mszy świętej połączone chóry lublinieckie śpiewały wraz z wtórem orkiestry wojskowej pod batutą p. Nowaka. Po nabożeństwie płk Wilniewczyc udekorował p. Lessela Brązowym Krzyżem Zasługi, ponadto p. komisarzowi straży granicznej p. Matuszewskiemu oraz nauczycielom Kopaczce i Klamie wręczył honorową odznakę kombatancką. Następnie rozpoczęła się ulicą Powstańców defilada (dzisiejsza ulica Plebiscytowa). Podniosłą chwilą było złożenie wieńców na grobach powstańców. Czas popołudniowy minął pod znakiem zawodów kolarskich, które urządziło lublinieckie KSM. W zawodach brało udział 14 zawodników z różnych organizacji. Walka toczyła się o puchar jako nagroda przechodnia. Trasa wynosiła 46 kilometrów. Jako pierwsi przybyli do mety Zając harcerz, Spałek i Kolach z KSM. Wieczorem odbyła się akademia w sali "Strzelnicy". Na program złożyły się występy orkiestry wojskowej, odczyt nauczyciela p. Klamy, odczytanie przez ucznia gimnazjum wyjątków z kazań Piotra Skargi, występy chóru kościelnego."

3 maja 1923 roku, na pamiątkę pierwszych, w wolnym Lublińcu, obchodów Konstytucji 3 Maja przed Szkołą Powszechną z inicjatywy ówczesnego kierownika szkoły - Jakuba Bazarnika zasadzono lipę. Na uroczystości tej nie mogło zabraknąć harcerzy - wśród których, wartę honorową trzymał m.innymi Konrad Mańka oraz Konrad Bazarnik.

Warta honorowa przy "pamiątkowej lipie" - 1923r.
po lewej stoi Konrad Mańka

Rokrocznie, harcerze tego dnia - zaciągali wartę przed pamiątkową lipą.

Uroczystość 3 maja 1928r przed Szkołą Powszechną

 Tego dnia harcerze także odwiedzali mogiłę powstańców śląskich na Cmentarzu Wojskowym.

3 maja 1928r. - uroczystość na Cmentarzu Wojskowym

W 1928r. Święto Majowe było w szczególny sposób obchodzone w Lubszy. W tych obchodach brali udział harcerze naszego Hufca - z drużynowym nowo powstałej drużyny lubszańskiej im. H.Sienkiewicza - Alfredem Szulcem, który był równocześnie kierownikiem szkoły i współorganizatorem uroczystości. Jak podaje "Górnoślązak" - już w nocy z 2 na 3 maja odbył się capstrzyk.

Drużyna z Lubszy w 1928r
na środku stoi od lewej, drużynowy - druh Alfred Szulc

Rankiem o 9 - wszyscy zebrani udali się do kościoła parafialnego, gdzie kazanie wygłosił ksiądz z Oblatów z Lublińca. Podczas mszy grała miejscowa orkiestra i chór "Lutnia".

Kościółek w Lubszy

Po nabożeństwie złożono kwiaty na grobach Alojzego Szczecha i Augustyna Czornika, Powstańców Śląskich.

Po po­łudniu odbył się uroczysty pochód. Zgromadzeniu mieszkańcy na rowerach, koniach i furmankach objechali całą parafię przez: Lubszę Kamienicę, Psary, Piasek by po 14 km. znów trafić do Lubszy. Całość zakończyła wieczernica w sali pana Michała Mańki w której wzięli udział: harcerze, uczniowie, chór Lutnia oraz pan Bednarski, który wygłosił referat o "3 maja i Królowej Korony Polskiej"

Oczywiście ze względu na wojnę w latach 1940-1944 tego święta nie obchodzono. Jednak już w 1946r. - 3 maja, owszem.

Harcerze MDH im. Andrzeja Małkowskiego
podczas defilady z okazji 3 maja w 1946r. w Szczebiniu

Zaś 5 maja harcerki z Lublińca (I D.H. im. Królowej Jadwigi) uczestniczą w uroczystościach powstańczych w Dobrodzieniu.

Uroczystości upamiętniających powstańców śląskich w Dobrodzieniu w 1946r.

W kolejnym roku (1947r) - w Koszęcinie, dzień 3 maja został uczczony posadzeniem 3 lip, przy szkole, w miejscu, gdzie przed wojną znajdowała się kapliczka poświęcona św. Janowi Nepomucenowi. Ze względu na sprzeciw władz - samej kapliczki nie udało się odbudować.

Niestety w kolejnych latach harcerzom zabrania się udziału w uroczystościach związanych z obchodami 3 Uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Harcerzom w tym czasie nie wolno było organizować przemarszów ulicami miasta. Nie łatwo było jednak wymazać z pamięci harcerzy tego dnia. Toteż urządzali tego dnia przemarsze chodnikami miasta, tak by jedną nogą zawsze kroczyć po ulicy:) Natomiast zostali zmuszeni do aktywnego uczestnictwa w obchodach święta 1 Maja (Święta Pracy).

Harcerze Organizacji Harcerskiej w Lublińcu - podczas pochodu 1 maja 1951r.

Gdy święto przywrócono w 1990r. na uroczystościach, które odbywały się na terenie cmentarza wojskowego nie mogło zabraknąć - pocztów harcerskich. Tak było między innymi w 2010r. kiedy przy udziale pocztów sztandarowych w tym Hufca ZHP Lubliniec, kompanii honorowej Wojska Polskiego, Młodzieżowej Orkiestry Dętej, władz miasta i powiatu, księży i mieszkańców miasta uroczystość została odprawiona Msza Święta Polowa w intencji Ojczyzny i Miasta. Następnie poświęcono tablicę upamiętniającą 70 rocznicę Zbrodni Katyńskiej oraz ofiar tragicznej katastrofy pod Smoleńskiem. Po przemówieniach Burmistrza Miasta i Starosty delegacje złożyły kwiaty pod pomnikiem poległych i tablicą.

3 maja 2010r. - Cmentarz wojskowy

3 maja 2011r. - Cmentarz wojskowy

3 maja 2012r. - Cmentarz wojskowy

3 maja 2016r. - Cmentarz wojskowy

3 maja 2017r. - Cmentarz wojskowy

3 maja 2018r. - Cmentarz wojskowy

3 Maja 2018r. - w Oleśnie

3 maja 2019r. - Cmentarz wojskowy - Lubliniec

3 Maja 2019r. - w Oleśnie

W latach 2020 i 2021 ze względu na covid, i zakaz zgromadzeń, nie odbywały się uroczystości 3 Majowe w formule zorganizowanej. Jednak harcerze i harcerki naszego Hufca pamiętali o tym dnu i indywidualnie - składali wiązanki kawiatów na cmentarzu w Lublińcu i Oleśnie, a także pod pomnikiem na Placu Golasia.

3 Maja 2020r - Lubliniec

3 Maja 2020 - cmentarz w Oleśnie

3 Maja 2021 - Plac Golasia

3 Maja 2021 - Cmentarz w Oleśnie

3 maja 2022r., już bez obostrzeń covidowych, obchodziliśmy uroczystości Święta Ustanowienia Konstytucji w Lublińcu, jak i w Oleśnie, gdzie pojawiły się liczne reprezentacje naszych harcerzy i zuchów ze wszystkich szczepów.

3 maja 2022r. - Uroczystości w Lublińcu

3 maja 2022 - Uroczystości w Oleśnie

Kolejny rok - 2023, w którym nasz Hufiec bierze udział w uroczystościach 3-Majowych. Nasze reprezentacje tak jak w poprzednich latach pojawiły się na cmentarzu wojskowym w Lublińcu, oraz na cmentarzy w Oleśnie.

Uroczystości 3 Majowe na cmentarzu w Lublińcu w 2023r.

Uroczystości na cmentarzu w Oleśnie - 2023r.

W 2023r. po raz pierwszy od wielu lat - wartę harcerze zaciągnęli także w Koszęcinie przed pamiątkową lipą, którą harcerze zasadzili w 1947r. Na warcie stanął druh - Sebastian Plusczok z 88 WDH.

 

ASpecjalny apel - harcerzy odbył się również pod pamiątkową lipą w Lublińcu, zasadzoną 3 maja 1923r. w jej 100 urodziny.

 

Uroczysty apel przed Pamiątkową Lipą - 3 maja 2023r.

2 maja 2018r. reprezentacja naszego Hufca, po raz pierwszy, uczestniczyła w wyjątkowym wydarzeniu zorganizowanym przez Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w Lublińcu. Podczas uroczystego Apelu odbyła się zmiana służby, podniesiona została uroczyście flaga państwowa oraz został odczytany list Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej Leszka Suskiego.

Święto Flagi Państwowej 2018r. - Lubliniec

Podobnie w 2019r. - nasi harcerze i harcerki wraz z druhem Komendantem dh. hm. Mariusz Maciów uczestniczyli w uroczystości podniesienia flagi narodowej na maszt - przed Komendą Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Lublińcu.

Święto Flagi Państwowej 2019r. - Lubliniec

Także w Oleśnie, w obchodach Święta Flagi Państwowej, które odbyły się na placu przy Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej, wzięły udział nasze harcerki ze 3 Szczep "Feniks".

Święto Flagi Państwowej 2019r. - Olesno

W 2022r. ponownie - po covidowej przerwie wzięliśmy udział w podniesieniu flagi państwowej na masz w dniu jej święta przed Komendą Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Lublińcu. Nasz Hufiec na tej uroczystości reprezentował druh Komendant hm. Mariusz Maciów.

Święto Flagi - Lubliniec 2023r.

Ze względu na przypadającą 3 maja rocznicę wybuchu III Powstania Ślaskiego, oraz z powodu iż 2019 rok ustanowiono Rokiem Powstań Śląskich, harcerki Hufca Lubliniec zapaliły znicz pamięci przy pomniku poświęconym Powstańcom Śląskim na Placu Golasia.

Plac Pawła Golasia - 2019r.

W 2023r. pod pomnikiem na Placu Pawła Golasia nasi instruktorzy wraz z władzami Miasta Lublińca, zapalili znicz i złożyli kwiaty - oddając hołd nie tylko Powstańcom Śląskim, ale także żołnierzom 74 GPP oraz harcerzom, który zginęli w latach 1939-1942, w tym druhowi Konradowi Mańce, który urodził się właśnie 2 maja (1915r. w Dobrodzieniu).

Na Placu Golasia w Lublińcu 2023r.

W maju 2016r. harcerze Hufca Lubliniec zorganizowali grę miejską - której tematem przewodnim było uchwalenie Konstytycji 3 Maja. W grze miejskiej "Veto", która trwała dwa dni - wzięli udział harcerze z Jaworzna, Boronowa, Koszęcina, Olesna i Lublińca

 

Opracowane na podstawie:
Archiwum Hufca ZHP Lubliniec
Górnoślązak, 1928 nr 112

Zdjęcia:
Archiwum Hufca ZHP Lubliniec