Historia Hufca Lubliniec

Franciszek Motak urodził się 23 sierpnia 1918r. w Sayreville w stanie New Jersey w USA, dokąd na początku XX wieku wyemigrowała jego rodzina -  ojciec Władysław (1891) oraz matka Karolina (z domu Fielert). W 1920r. wraz z rodzicami i siostrą Karoliną (później Salamon) przeprowadził się do Polski.  Na początku lat 20-tych rodzina Motaków zamieszkała w Lisowie, niedaleko Lublińca. Tam ojciec Władysław - zakupił od rodziny Fiola -  gospodę, którą prowadził aż do wybuchu II wojny światowej.

W 1924r. Franciszek Motak rozpoczął naukę w Szkole Powszechnej w Lublińcu, a następnie kontynuował ją w lublinieckim gimnazjum.

Franciszek Motak

Nie wiemy kiedy wstąpił do ZHP - być może już w Szkole Powszechnej. Na pewno należał do I Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki, która działała przy Gimnazjum.

Harcerskie jasełka wystawione Gimnazjum w 1938r.
Franciszek Motak odgrywał śmierć

W czerwcu 1938r. zdał maturę, a następnie rozpoczął studia na Uniwersytecie Poznańskim na wydziale rolniczo-leśnym (które najprawdopodobniej ze względów wojskowych, przerwał na wiosnę 1939r.).

Maturzyści rocznik 1938
Franciszek Motak stoi pierwszy z lewej w górnym rzędzie

Ledwo rozpoczęła się wojna - a już na początku września 1939r. Franciszek wraz z ojcem, został aresztowany  - na podstawie donosu, za rzekome strzelanie do nacierających żołnierzy niemieckich (w rzeczywistości ogniem kierowali żołnierze 74gpp). Po interwencji sąsiadów obaj Motakowie zostali zwolnieni. Jednak nie na długo. 27 września 1939r. Franciszek Motak wraz z 11 mieszkańcami Lisowa został zaaresztowany ponownie, tym razem pod zarzutem współudziału w wysadzeniu mostu na Liswarcie podczas działań wojennych, a następnie przewieziony do więzienia w Lublińcu.

Most na rzece Liswarcie - wysadzony przez saperów 74 gpp - 1 września 1939,
a o pomoc w wysadzeniu którego oskarżono druha Franciszka Motaka

Najprawdopodobniej Franciszka Motaka wskazał i umieścił na tzw. "czarnej liście Polaków" - współpracujący z okupantem, ustanowiony przez Niemców - burmistrz gminy Lisów - Franciszek Brylka (późniejszy Oberscharführer  SS i pracownik KL Auschwitz) lub inny mieszkaniec Lisowa - Franciszek Olszok (jednak oboje podczas procesów w 1948r. zostali uniewinnieni od tych zarzutów). 3 listopada aresztowano także ojca Franciszka - Władysława Motaka. Przyczyną aresztowania mogła być jego przynależność do Związku Powstańców Śląskich (Władysław Motak nie brał udziału w powstaniach, za to był -  członkiem tej organizacji).

Następnie 7 listopada, obu Motaków wraz z grupą 44 mieszkańców lublinieckiego powiatu, aresztowanych w ramach akcji Intelligenzaktion Schlesien, wywieziono do obozu internowania, które mieściło się więzieniu w Rawiczu.

Więzienie w Rawiczu w 1937r., gdzie w czasie wojny
mieścił się obóz internowania, do którego trafili Motakowie

Tam byli poddani torturom i brutalnie przesłuchiwani. 7 grudnia zostali wraz z 42 mieszkańcami powiatu Lublinieckiego (dwóch: zostało wywiezionych wcześniej) przekazani Einsatzkommando 15/6, którym kierował hauptführer Ferber. I najprawdopodobniej tego samego dnia - zamordowani przez Niemców w pod rawickich lasach - strzałem w głowę, a następnie zakopani w zbiorowych mogiłach (istnieje też wersja, mówiąca o tym, że 7 grudnia zostali przewiezieni do więzienia w Poznaniu, gdzie 9 grudnia, zostali rozstrzelani przez funkcjonariuszy poznańskiej placówki Gestapo.

31 sierpnia 2018r. harcerze lublinieccy oraz katowicki oddział IPN upamiętnił harcerzy i harcerki Hufca Lubliniec, którzy zginęli w latach 1939-1945 umieszczając na pomniku na Placu Golasia pamiątkową tablicę - wśród nich także - Franciszka Motaka.

Pamiątkowa tablica na Placu Golasia - wśród upamiętnionych - druh Franciszek Motak

Opracowane na podstawie:
IPN - Zbrodnie w Lublińcu w 1939r. (Postanowienie z 8 listopada 2013r)
Tygodnik Powiatowy na powiat lubliniecki, nr 41 z 1932r.
Oddział Wydzielony Lubliniec, Adam Kurus
Wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie z 6 grudnia 1948r. w sprawie Franciszka Brylki
Życiorys - Franciszek Motak
Podanie Franciszka Motaka na Uniwersytet Poznański
Śledztwo prywatne prowadzone przez - Krystynę i Jana Andrzejewskich

Zdjęcia:
Muzeum Internetowe ZS nr 1 im. Adama Mickiewicza w Lublińcu
Życiorys - Franciszek Motak
FotoPolska