Historia Hufca Lubliniec

Harcerstwo to nie jest coś, co się umie, ale to jest coś czym się jest.

Komendanci Hufca ZHP Lubliniec

Jan Drzyzga urodził się 6 sierpnia 1901r. w Bogdali we wsi Sorowskie (obecnie Zborowskie gmina Lubliniec) jako syn oberżysty Stefana i matki Marii z domu Seget. Od 6 roku życia uczył się w szkole ludowej w Zborowskiem, a naukę kontynuował w kluczborskim gimnazjum. Od 1919r. pracuje w Bytomiu w kopalni Rozbark - jako górnik dołowy, równocześnie uczy się w bytomskiej szkole handlowej.

Jan Drzyzga jest członkiem Polskiej Organizacji Wojskowej i bierze udział w Powstaniach Śląskich.

powstanieslaskie2018rt

Za swoją działalność podczas Powstań Śląskich został odznaczony między innymi: Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi czy Gwiazdą Górnośląską. Wydaje się, że na początku lat 30-tech Jan Drzyzga pełnił funkcję prezesa oddziału Związku Powstańców Śląskich na Józefowcu.

drzyzgamundur2023
Jan Drzyzga jako członek Związku Powstań Śląskich - lata 30te

W 1922 roku zaczął pracę w Domu Ekspedycyjnym w Lublińcu, a następnie od 1925 r. pracował w firmie Hardwig S.A. w charakterze księgowego, a od 1926r. do 1929 w różnych firmach spedycyjnych na Śląsku.

W 23 stycznia 1923r. wstąpił do I Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki. Rok później, jako jeden z pierwszych harcerzy lublinieckich, 29 czerwca 1924r. na lublinieckim rynku, złożył przyrzeczenie harcerskie, na ręce Komendantki Katowickiej Chorągwi Męskiej ZHP- druhny Wandy Jordanówny.

jandrzyzga2017rtgy
Książeczka harcerska Jana Drzyzgi

Następnego dnia, ówczesny Komendant Hufca Lubliniec - druh Stanisław Bussler - mianował druha Jana, drużynowym II Męskiej Drużyny Harcerskiej im. Stefana Czarnieckiego. 

Już latem 1924r. Drzyzga zostaje przybocznym Hufcowego, zaś jesienią tego roku, ze względu na powołanie do służby wojskowej - Stanisław Bussler przekazał Drzyzdze (będącemu wówczas w stopniu Harcerza Rzeczpospolitej) funkcje komendanta lublinieckich harcerzy. Oficjalny rozkaz został podpisany w marcu 1925r.

Co niezwykłe już kilka dni po tym jak druh Drzyzga otrzymał krzyż harcerski latem 1924r. prowadził obóz szkoleniowy Katowickiej Chorągwi Męskiej w Bielsku, a tuż przed kolejnym obozem szkoleniowym w Brennej (1925r.) - Jana Drzyzgę, mianowano instruktorem I stopnia mającym prawo do prowadzenia obozów szkoleniowych i przyznawania stopni harcerskich włącznie do Harcerza RP. 

Niezwykle szybką drogę awansu Drzyzgi można wytłumaczyć tylko jego osobistymi uzdolnieniami i potrzebą Chorągwi w zakresie szkolenia harcerzy starszych i instruktorów, których wówczas na Górnym Śląsku było bardzo mało. Drzyzga obozy szkoleniowe będzie prowadził prawie każdego lata, aż do roku 1930, między innymi: w Żywcu 1926r., Jeleśni - 1927r. i Muchowcu w 1930r.

Niezwykła była też droga instruktorska druha Drzyzgi, bowiem już w marcu 1926r. został mianowany podharcmistrzem, a latem 1927r. został harcmistrzem (pierwszym w historii Hufca ZHP Lubliniec).

drzyzxgajan2017tyuji
Jan Drzyzga - komendant Hufca ZHP Lubliniec
w latach 1924-1927

Niestety rozwój osobisty jako instruktora harcerskiego w przypadku druha Jana Drzyzgi, nie przełożyły się na rozwój Hufca w Lublińcu. Drużyna, której Jan Drzyzga został drużynowym w 1924r. najprawdopodobniej została rozwiązana, a I MDH im. Tadeusza Kościuszki przechodziła kryzys. Co prawda w 1925r. powstała nowa drużyna  - II MDH im. Adama Mickiewicza przy Szkole Powszechnej w Lublińcu, jednak do 1927r. środowisko harcerskie Hufca już się nie powiększyło i nadal składało się z 2 drużyn. Dlaczego tak się działo. Na to pytanie, na razie nie znamy odpowiedzi.

Wiosną 1927r. Jan Drzyzga przekazał Hufiec Lubliniec - młodemu nauczycielowi z Rybnika, kierownikowi Szkoły Powszechnej w Olszynie, Ludwikowi Klamie

W 1928r Drzyga się ożenił (z Marią z domu Gawron) i rok później przeniósł się do Katowic, gdzie podjął pracę jako księgowy, a później sekretarz miejski w Magistracie Miasta Katowice. Z zachowanych dokumentów wynika, że szkolenia dla Chorągwi Katowickiej prowadził jeszcze do zimy 1931r.


drzyzga2023456Jan Drzyzga (siedzi pierwszy od prawej strony),
wśród członków Stowarzyszenia Urzędników i Funkcjonariuszy miasta Katowic

24 sierpnia 1939 r. Jan Drzyzga zostaje powołany do wojska, z którym przemieszczał się na wschód,

dzryzga2017zolnierz
Okresowe ćwiczenia podoficerów rezerwy, lata 30-te,
w 6 batalionie saperów w Krakowie -
Jan Drzyzga w drugim rzędzie pierwszy od lewej

gdzie zostaje wzięty do niewoli przez wojska sowieckie i przewieziony do obozu w Starobielsku. Następnie został przekazany Niemcom. Do domu Drzyzga wrócił w marcu 1940r.

starobielsk2017tyhu

Najpierw latem 1940r. aresztowany przez Gestapo, a następnie skierowany przez Arbeitsamt do Zawiercia, gdzie pracował początkowo jako robotnik, a później księgowy w biurze sprzedaży węgla. W 1942r. wstąpił do Gwardii Ludowej (przemianowanej w 1944r. na Armię Ludową), gdzie działał w stopniu porucznika o pseudonimie "Janusz".

jandrzyzgaal345

Po wojnie podjął pracę w Urzędzie Miejskim w Katowicach i zajmował stanowisko kierownika Głównej Kasy Miejskiej. Ze względu na problemy zdrowotne został przeniesiony na emeryturę. Mimo tego, nadal pracował. Od 1953r. do 1956r. w Miejskim Komitecie Indywidualnego Budownictwa Mieszkaniowego w Katowicach.  Następnie w roku 1956 przeprowadził się do Zborowskiego, gdzie wybudował dom na ojcowiźnie, równocześnie pracując w Lublińcu w Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Wydziale Finansowym, a później w Referacie Planowania i Inwestycji w Wydziale Oświaty jako kierownik. W 1957r. pełnił funkcję Inspektora Nadzoru Technicznego i kierownika Powiatowego Zarządu Gospodarki i Komunalnej i Mieszkaniowej. W 1958r. został wybrany na sekretarza Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Lublińcu.

drzyzga po wojniedf
Jan Drzyzga, lata 60-te

Jan Drzyzga zmarł 9 sierpnia 1964r. Został pochowany na cmentarzu parafialnym. Grób niestety nie zachował się do dnia dzisiejszego.

drzyzgagrob2017yghuhd
Grób Jana Drzyzgi - dziś już nie istniejący

Opracowane na podstawie:
Archiwum Hufca Lubliniec
Notka biograficzna - Ryszard Drzyzga
Archiwum Państwowe w Katowicach
Polska Zachodnia nr 50 z 1931r.
Archiwum Urzędu Miejskiego w Lublińcu

Zdjecia:
Archiwum rodzinne - Ryszard Drzyzga
Pamiątka uroczystości jubileuszowych z okazji 10-lecia istnienia Stowarzyszenia Urzędników i Funkcjonariuszy miasta Katowic i poświęcenia sztandaru Stowarzyszenia 1923-1933